Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια και ύπουλη νόσος, η οποία δεν είναι πάντα εύκολο να διαγνωστεί, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια. Η διάγνωσή της βασίζεται σε συνδυασμό κλινικής υποψίας, απεικονιστικών μεθόδων και — σε ορισμένες περιπτώσεις — λαπαροσκόπησης. Η έγκαιρη αναγνώριση είναι καίρια για την πρόληψη επιπλοκών και τη διατήρηση της γονιμότητας.
Γιατί είναι δύσκολη η διάγνωση;
- Δεν υπάρχει απλή αιματολογική ή απεικονιστική εξέταση που να “αποδεικνύει” την ενδομητρίωση.
- Πολλά συμπτώματα μοιάζουν με άλλες καταστάσεις, όπως σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ουρολοιμώξεις, φλεγμονές, κύστεις ωοθηκών.
- Πολλές γυναίκες δεν δίνουν σημασία στον πόνο, θεωρώντας τον “φυσιολογικό”.
- Ο μέσος χρόνος από την εμφάνιση των συμπτωμάτων μέχρι τη διάγνωση είναι 6–8 χρόνια (!)
Βήματα Διαγνωστικής Προσέγγισης
1. Ιατρικό ιστορικό & αξιολόγηση συμπτωμάτων
Ο γυναικολόγος θα εστιάσει σε:
- Έντονη δυσμηνόρροια που δεν υποχωρεί με παυσίπονα
- Πόνο στην επαφή (δυσπαρευνία)
- Πόνο στην ούρηση ή στην αφόδευση, ειδικά κατά την περίοδο
- Υπογονιμότητα
- Ακανόνιστες αιμορραγίες ή χρόνια κόπωση
📌 Εάν συνυπάρχουν 2 ή περισσότερα από τα παραπάνω, η υποψία για ενδομητρίωση είναι υψηλή.
- Μπορεί να αποκαλύψει ευαισθησία στην πίεση του κόλπου ή του τραχήλου
- Ψηλαφητά ευμεγέθη μόρια ή συμφύσεις στην περιοχή των ωοθηκών ή του δουγλασείου χώρου (πίσω από τη μήτρα)
📌 Ωστόσο, η γυναικολογική εξέταση δεν επαρκεί για τη διάγνωση – απλώς ενισχύει την κλινική υποψία.
3. Υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων
- Διακολπικός υπέρηχος: απαραίτητος για την απεικόνιση των ωοθηκών και της μήτρας
- Αναδεικνύει ενδομητριώδεις κύστεις (σοκολατοειδείς) – χαρακτηριστική εικόνα
- Μπορεί να δείξει συμφύσεις ή παθολογική κινητικότητα των ανατομικών δομών
- Διαορθικός υπέρηχος ή ειδικός υπέρηχος εντέρου: σε υποψία διήθησης στο έντερο
📌 Ο απλός υπέρηχος δεν μπορεί να αποκλείσει πλήρως την ενδομητρίωση, ειδικά όταν πρόκειται για επιφανειακές ή περιτοναϊκές εστίες.
4. Μαγνητική Τομογραφία (MRI)
- Χρήσιμη όταν:
- Υπάρχει υποψία βαθιάς εν τω βάθει ενδομητρίωσης
- Χρειάζεται προεγχειρητικός σχεδιασμός
- Τα ευρήματα του υπερήχου είναι ασαφή
- Απεικονίζει καλά την εξάπλωση της νόσου στο έντερο, το ορθοκολπικό διάφραγμα, την κύστη και το περιτόναιο
5. Λαπαροσκόπηση – η “χρυσή” μέθοδος
- Η μόνη μέθοδος που μπορεί να επιβεβαιώσει οριστικά τη διάγνωση
- Επιτρέπει:
- Άμεση οπτική επιθεώρηση των αλλοιώσεων
- Λήψη βιοψιών
- Ταυτόχρονη χειρουργική αφαίρεση των εστιών
- Χρησιμοποιείται κυρίως όταν:
- Τα συμπτώματα επιμένουν παρά τη θεραπεία
- Υπάρχει υπογονιμότητα
- Πρέπει να διαφοροδιαγνωστούν άλλες παθήσεις
- Υπάρχει υψηλή υποψία εν τω βάθει ενδομητρίωσης
Η λαπαροσκόπηση γίνεται υπό γενική αναισθησία και είναι ελάχιστα επεμβατική.
Βιοδείκτες – υπάρχει εξέταση αίματος για ενδομητρίωση;
Διάφορες μελέτες έχουν εξετάσει δείκτες όπως CA-125, αλλά:
- Δεν είναι ειδικός για ενδομητρίωση
- Μπορεί να είναι αυξημένος και σε φυσιολογική περίοδο, κύστεις, καρκίνο, φλεγμονές
Συνεπώς, δεν υπάρχει ακόμη αξιόπιστη αιματολογική εξέταση που να διαγιγνώσκει ενδομητρίωση.
Συμπερασματικά
Η διάγνωση της ενδομητρίωσης απαιτεί κλινική υποψία, εμπειρία και χρήση των κατάλληλων διαγνωστικών εργαλείων. Ο υπέρηχος και η μαγνητική τομογραφία μπορούν να κατευθύνουν τον γυναικολόγο, αλλά η λαπαροσκόπηση παραμένει το “gold standard”. Εάν έχεις επίμονα συμπτώματα που μοιάζουν με ενδομητρίωση, μην τα αγνοείς – η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική για την ποιότητα ζωής και τη γονιμότητα
