Η αμηνόρροια είναι η ιατρική κατάσταση κατά την οποία απουσιάζει η περίοδος σε μια γυναίκα σε ηλικία που φυσιολογικά θα έπρεπε να έχει εμμηνορρυσία. Δεν αποτελεί από μόνη της νόσο, αλλά σύμπτωμα που μπορεί να υποκρύπτει ποικίλες ορμονικές, ανατομικές ή και λειτουργικές διαταραχές. Η εντόπιση της αιτίας είναι απαραίτητη για την ορθή αντιμετώπιση και την αποκατάσταση της αναπαραγωγικής και ορμονικής υγείας της γυναίκας.
Είδη Αμηνόρροιας
1. Πρωτοπαθής αμηνόρροια
- Όταν δεν έχει εμφανιστεί ποτέ περίοδος μέχρι την ηλικία των 15 ετών (με φυσιολογικά δευτερογενή χαρακτηριστικά, π.χ. στήθος)
- Ή μέχρι τα 13 έτη χωρίς κανένα σημάδι εφηβείας
2. Δευτεροπαθής αμηνόρροια
- Όταν μια γυναίκα που είχε φυσιολογικούς κύκλους, σταματά να έχει περίοδο για 3 ή περισσότερους μήνες
- Εναλλακτικά, για 6 μήνες σε γυναίκες με ιστορικό ασταθών κύκλων
Πιθανές Αιτίες Ανά Τύπο
Πρωτοπαθής Αμηνόρροια
| Κατηγορία | Παραδείγματα |
| Ανατομικές ανωμαλίες | Ατρησία υμένα, απλασία μήτρας ή κόλπου (σύνδρομο Mayer-Rokitansky), εγκλωβισμένο ενδομήτριο αίμα |
| Γενετικά σύνδρομα | Σύνδρομο Turner (45,ΧΟ), Σύνδρομο ανδρικής αντίστασης στα ανδρογόνα (testicular feminization) |
| Ενδοκρινικές διαταραχές | Συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων, υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός |
| Λειτουργικά αίτια | Καθυστερημένη εφηβεία (ιδιοπαθής ή οικογενής) |
Δευτεροπαθής Αμηνόρροια
| Κατηγορία | Παραδείγματα |
| Φυσιολογικές καταστάσεις | Εγκυμοσύνη, θηλασμός, εμμηνόπαυση |
| Ορμονικές διαταραχές | PCOS, υπερπρολακτιναιμία, θυρεοειδοπάθεια (υπο/υπερθυρεοειδισμός), νόσος Cushing |
| Λειτουργικά αίτια | Χαμηλό σωματικό βάρος, έντονη άσκηση, ψυχογενής ανορεξία, στρες |
| Υποθαλαμική-υποφυσιακή ανεπάρκεια | Όγκοι υπόφυσης, σύνδρομο Sheehan |
| Ανεπάρκεια ενδομητρίου | Σύνδρομο Asherman (μετά από τραύμα του ενδομητρίου – π.χ. επαναλαμβανόμενες αποξέσεις) |
Βήματα:
Τεστ εγκυμοσύνης (σε όλες τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας)
Ορμονικός έλεγχος:
- FSH, LH
- Οιστραδιόλη (E2)
- Προλακτίνη
- TSH
- Τεστοστερόνη / DHEAS (σε υποψία υπερανδρογοναιμίας)
- AMH (εκτίμηση ωοθηκικού αποθέματος)
Τεστ πρόκλησης με προγεστερόνη:
Χορηγείται για 5–10 ημέρες. Αν ακολουθήσει περίοδος → υποδηλώνεται επάρκεια ενδομητρίου και οιστρογόνων → πιθανή ανωορρηξία.
Υπερηχογράφημα πυέλου:
Για έλεγχο μήτρας, ωοθηκών, ύπαρξης ενδομητρίου
MRI υπόφυσης/εγκεφάλου:
Σε ύποπτα ευρήματα για όγκους ή βλάβες
Θεραπεία – Εξατομικευμένη προσέγγιση
Η θεραπεία εξαρτάται από το υπόβαθρο της αιτίας:
Αντιμετώπιση κατά περίπτωση:
- PCOS: Αντισυλληπτικά, μετφορμίνη, αλλαγές τρόπου ζωής
- Υπερπρολακτιναιμία: Αγωνιστές ντοπαμίνης (π.χ. cabergoline)
- Υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός: Ορμονική υποκατάσταση
- Σύνδρομο Asherman: Υστεροσκοπική λύση συμφύσεων
- Υποθυρεοειδισμός: Θυροξίνη
- Ψυχογενής ανορεξία ή υπερβολική άσκηση: Διατροφική και ψυχολογική υποστήριξη
Αμηνόρροια και γονιμότητα
Η απουσία περιόδου συχνά σημαίνει έλλειψη ωορρηξίας, αλλά πολλές αιτίες είναι αναστρέψιμες. Με τη σωστή θεραπεία, πολλές γυναίκες επανακτούν φυσιολογική εμμηνορρυσία και γονιμότητα.
Συμπερασματικά
Η αμηνόρροια είναι ένα σημαντικό σημάδι που δεν πρέπει να αγνοείται. Είτε είναι πρωτοπαθής είτε δευτεροπαθής, απαιτεί συστηματική διερεύνηση από εξειδικευμένο γυναικολόγο ώστε να εντοπιστεί η αιτία και να δοθεί η κατάλληλη θεραπεία. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να προλάβει μελλοντικές επιπλοκές και να αποκαταστήσει πλήρως τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.
