Η εφηβεία είναι μια περίοδος ορμονικών και σωματικών αλλαγών, και ο εμμηνορρυσιακός κύκλος σπάνια είναι από την αρχή σταθερός. Παρότι οι διαταραχές του κύκλου θεωρούνται συχνές και φυσιολογικές τους πρώτους 1–2 χρόνους μετά την εμμηναρχή, υπάρχουν περιπτώσεις που απαιτούν ιατρική εκτίμηση και παρακολούθηση.
Τι θεωρείται «φυσιολογικός» κύκλος στην έφηβη;
- Πρώτη περίοδος (εμμηναρχή): συνήθως μεταξύ 10–15 ετών
- Στην αρχή, οι κύκλοι μπορεί να είναι:
- Ανώμαλοι, άστατοι
- Πολύ μικροί (<21 ημέρες) ή πολύ μεγάλοι (>45 ημέρες)
- Μη ωορρηκτικοί (χωρίς ωορρηξία)
- Εντός 2–3 ετών από την εμμηναρχή, ο κύκλος σταθεροποιείται
Ποιες είναι οι συχνότερες διαταραχές;
🔹 Αμηνόρροια (απουσία περιόδου)
- Πρωτοπαθής: δεν έχει εμφανιστεί καθόλου μέχρι τα 15 έτη
- Δευτεροπαθής: είχε έρθει, αλλά διακόπηκε για >3 μήνες
🔹 Ολιγομηνόρροια
- Αραιές περίοδοι, κύκλοι >45 ημερών
- Συχνή σε κορίτσια με πολυκυστικές ωοθήκες
🔹 Υπερμηνόρροια – Μηνορραγία
- Πολύ έντονη ή παρατεταμένη αιμορραγία
- Μπορεί να προκαλέσει αναιμία, αδυναμία, ταχυπαλμία
🔹 Μεσοκυκλικές αιμορραγίες – spotting
- Ακανόνιστη αιμορραγία ανάμεσα σε δύο περιόδους
- Συνήθως λόγω ορμονικής ανισορροπίας
Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες;
- Ανωριμότητα άξονα υποθάλαμος – υπόφυση – ωοθήκες (φυσιολογική στην αρχή)
- Πολυκυστικές ωοθήκες (PCOS)
- Απώλεια ή απότομη αύξηση βάρους
- Έντονη άσκηση ή δίαιτες
- Στρες, ψυχολογικοί παράγοντες
- Θυρεοειδοπάθειες ή διαταραχές προλακτίνης
- Ανατομικά προβλήματα (π.χ. διάφραγμα κόλπου – σπάνια)
Πότε πρέπει να γίνει ιατρική εκτίμηση;
- Καθυστέρηση εμμηναρχής >15 ετών
- Διακοπή περιόδου >3 μήνες
- Πολύ συχνές ή αραιές περίοδοι
- Αιμορραγία που διαρκεί >8 ημέρες
- Αναιμία ή συμπτώματα κόπωσης
- Πόνος πολύ έντονος στην περίοδο
- Υποψία πολυκυστικών ωοθηκών
Τι περιλαμβάνει ο έλεγχος;
- Ιστορικό (ανάπτυξη, περίοδος, βάρος, συμπτώματα)
- Εργαστηριακός έλεγχος: FSH, LH, TSH, προλακτίνη, ανδρογόνα
- Υπερηχογράφημα πυέλου
- Εκτίμηση BMI – διατροφικές συνήθειες – επίπεδο στρες
Πώς αντιμετωπίζονται;
Ανάλογα με την αιτία:
- Ρύθμιση με διατροφή και άσκηση (σε PCOS ή σωματική δυσλειτουργία)
- Ορμονική αγωγή (π.χ. κυκλικά οιστρογόνα-προγεστερόνη)
- Συμπληρώματα σιδήρου σε περίπτωση αναιμίας
- Καθοδήγηση για ορθή ενημέρωση και ψυχολογική υποστήριξη
📌 Δεν είναι απαραίτητο να ξεκινήσει κάθε έφηβη αντισυλληπτικά – η κάθε περίπτωση αξιολογείται εξατομικευμένα
Συμπερασματικά
Οι διαταραχές περιόδου στην εφηβεία είναι συχνές αλλά όχι πάντα αθώες. Η έγκαιρη επίσκεψη στον γυναικολόγο επιτρέπει σωστή διάγνωση, καθησυχασμό της έφηβης και των γονέων, και – όπου χρειάζεται – παρέμβαση που θα προστατεύσει την αναπαραγωγική υγεία της νεαρής γυναίκας στο μέλλον.
